Parafia Greckokatolicka
(Bizantyjsko-ukraińska)
p.w. Pokrowa Matki Bożej w Olsztynie
Parafia w Olsztynie powstała w 1979 r. Założycielem jej był o. Josafat Romanyk Prowincjał Zakonu Ojców Bazylianów przy wsparciu Wikariusza Generalnego ks. mitrata Stefana Dziubiny. Wielki wkład do jej powstania wniósł też dr Stefan Czebieniak.
Wywodząca się z akcji „Wisła”, społeczność ukraińska Olsztyna i okolicznych wsi tragicznie odczuwała skutki tej wysiedleńczej akcji. Obarczona tragicznym balastem wspomnień z okresu wojny i pierwszych powojennych lat, przez następne dziesięciolecia poddawana była licznym represjom komunistycznych władz, które prowadziły planową kampanię propagandową, mającą na celu jej asymilacje i wzmocnienie anty-ukraińskich nastrojów w społeczeństwie polskim. Taka sytuacja nie sprzyjała rozwojowi życia duchowego wiernych grekokatolików, nie możliwe było też budowanie własnych świątyń.
Spośród wielu parafii rzymskokatolickich Olsztyna tylko jedna z nich – parafia Chrystusa Króla oo. Franciszkanów przy ul. Wyspiańskiego 5 na „Zatorzu” udostępniła swój kościół na nabożeństwa w obrządku greckokatolickim. Nabożeństwa te odbywały się w każdą niedzielę o godz. 14, natomiast w święta, na rekolekcje i na pogrzeby trzeba było każdorazowo uzyskiwać pozwolenie od proboszcza parafii. Posługę duszpasterską w parafii Olsztyńskiej prowadzili ojcowie bazylianie z Warszawy, byli wśród nich: o. prowincjał Josafat Romanyk OSBM (1979-1982), o. Piotr Kuszka OSBM (1982-1983 s 1985-1990), o. Teodoziusz Jankiw OSBM (1983-1984), o. Bogdan Krupka OSBM (1984-1985) i o. Melecjusz Biliński OSBM (1991). Z terenu Olsztyna oo. Bazylianie obsługiwali też parafię św. Mikołaja w Dobrym Mieście. W owym czasie kupiono mieszkanie w bloku, w którym zamieszkali oo. bazylianie.
Praca duszpasterska na terenie Olsztyna nie była lekka, toteż do pomocy oo. Bazylianom przyjeżdżają Siostry Służebnice Niepokalanej Panny Maryi. Siostra Oksana Waszczur podejmuje się katechizacji dzieci i wspiera ojców Bazylianów w wykonywaniu wszelkich niezbędnych prac. Od początku istnienia parafii aż po dzień dzisiejszy pracują w niej Siostry Służebnice NPM: Oksana Waszczur, Nadija Kowalczyk, Josyfa Pidłypczak, Monika Lisowska, Melanija Kuzio, Tatiana Kowalczyk, Josafata Nowosad, Anatolia Magura, Rodiona Łukiw, Jarosława Hałenda, Danyjiła Szumna, Franciszka Sałamaszek, Jełysaweta Głuszyk, Jełysaweta Hołubec, Teresa Łukowicz. Obecnie pracują tu następujące siostry: Magdalena Ożańska – przełożona, Bernardetta Wiktor, Partenia Kurylak i Rodiona Łukiw. W 1990 r. o. Piotr Kuszka organizuje parafię w Iławie, pierwsze nabożeństwo odprawiono tam w czerwcu tego roku.
W 1991 r. parafię obejmuje ks. dr Jarosław Moskałyk, jako kapłan diecezjalny kontynuuje ciężką pracę swych poprzedników. Zwiększa zakres duszpasterskiego oddziaływania otwierając nową placówkę duszpasterską w Lidzbarku Warmińskim – parafię św. Cyryla i Metodego. Udało mu się uzyskać z Agencji Rolnej 45 ha pola na potrzeby parafii. Czyni starania u władz miejskich o przekazanie obiektu nadającego się do adaptacji na świątynię lub gruntu na jej budowę. W rezultacie parafia otrzymała odpłatnie grunty wieczystego użytkowania przy ul. Lubelskiej w Olsztynie.
W kwietniu 1994 r. rozpoczęła się akcja zbierania pieniędzy wśród wiernych na wykup gruntu i budowę świątyni. W 1995 r. ks. dr Jarosław Moskałyk przygotował plac do poświęcenia i projekt budowlany cerkwi. Jesienią tegoż roku ks. apb i metropolita Jan Martyniak dokonał poświęcenia placu i krzyża dla przyszłej świątyni.
W listopadzie 1995 r. parafię obejmuje ks. Stanisław Tarapacki. Formuje się Rada Budowlana, i pieczę nad budową obejmują: Jan Smut, mgr inż. arch. Grzegorz Dżus, mgr inż. Piotr Hnatiuk, mgr inż. Roman Farańczuk, mgr inż. Sławomir Karlicki, Katarzyna Basarab, Maria Duber, Włodzimierz Lipiński i inni parafianie.
Budowę cerkwi rozpoczęto na wiosnę 1997 r., w trzy lata później, w Roku Jubileuszowym 2000, w dzień odpustu Pokrowy Przenajświętszej Bogurodzicy ks. abp i metropolita Jan Martyniak dokonał poświęcenia świątyni i udzielił jej odpustu Jubileuszowego 2000 roku Chrześcijaństwa – aby w ten sposób wierni mogli korzystać ze źródeł Bożych łask.
W 2004 roku parafie św. Mikołaja w Dobrym Mieście i św. Cyryla i Metodego Lidzbarku przejmuje ks. Bogdan Sytczyk. Natomiast ks. Stanisław Tarapacki pozostaje proboszczem w parafii olsztyńskiej.
W 2003 r. olsztyńska parafia Pokrowa Przenajświętszej Bogurodzicy rozpoczęła budowę wielofunkcyjnego domu parafialnego. W 2005 r. zostały przekazane na własność parafii grunty będące w jej użytkowaniu wieczystym.
Od 1 lipca 2015 r., na mocy dekretu ks. abp i metropolity Jana Martyniaka, następuje zmiana proboszcza parafii olsztyńskiej i nowym proboszczem zostaje ks. Jan Hałuszka, natomiast ks. Stanisław Tarapacki pozostaje w parafii jako ksiądz rezydent i sprawuje posługę kapelana w olsztyńskich szpitalach.
Księgi metrykalne:
Księgi Chrztów: od 1979 r.
Księgi Małżeństw: od 1979 r.
Księgi Zmarłych: od 1979 r.